VIDOVDAN U ISTORIJSKOM I KOLEKTIVNOM SEĆANJU SRBA

Srpska pravoslavna crkva, a Srbi posebno praznik Vidovdan obeležavaju s posebnim poštovanjem. Kolektivno sećanje Srba na Vidovdan odnosi se kao sećanje na svesnu žrtvu kneza Lazara, kosovskog mučenika i svih njegovih saboraca, odnosno većine tadašnje muške srpske čeljadi u Boju na Kosovu polju na Vidovdan 1389. Iako najdmoćniji neprijatelj, a toga je Knez Lazar i ostali stanovnici srednjevekovne Srbije bili svesni, ipak su krenuli u boj, čiji je ishod i pre polaska bio neizvestan ili bolje reći izvestan- trebalo je pobediti najdmoćnije Tursko carstvo. Sama činjenica da se Sveti mučenik knez Lazar uoči Boja na Kosovu 1389. opredelio za borbu, ma koliko ona delovala bezizgledno, odnosno svesnu žrtvu, doprinela je da ga Srbi po pogibiji i vekovima posle i sve do naših dana posebno poštuju kao večiti uzor u borbi za veru i otadžbinu.

Imajući u vidu težinu žrtve kako kneza Lazara tako i svih onih koji su se s njim borili protiv Turaka, uključujući mučeničko stradanje, on je ostao večito nadahnuće Srbima u borbi protiv svih koji su im veru i slobodu narušavali ili oduzimali.

Prema dostupnim podacima pretpostavlja se da se u Boju na Kosovu borilo 15 do 20 hiljada ratnika na srpskoj strani, protiv oko 30.000 Turaka, pa sam taj podatak govori da je to bila neravnopravna i silovita borba Srba nad veoma moćnim neprijateljem. Ipak, o samoj borbi, odnosno koliko je to važna i veoma žestoka borba bila svedoči podatak da su oba vladara poginula. A zašto Kneza Lzara do danas smatramo mučenikom i kosovskom žrtvom, isključivo zbog njegovog nesumnjivog opredeljenja da krene u borbu sa znatno nadmoćnijim neprijateljem , a to je svakako veoma svesna žrtva.

Baš iz istog razloga Kosovska bitna ili Boj na Kosovu protiv Turaka postao je ključna, do današnjih dana legendarna odrednica srpske istorije, upravo zbog svesne žrtve i moralnog odnosa vladara i naroda da se neće predati i "prodati" čast , reč, državu. Svesna žrtva kosovskih mučenika postupno je kod Srba prerasla u večiti uzor, postala je deo nacionalnog predanja, trajni podsetnik na neophodnost otpora i borbe.

Inače kada se kaže Vidovdan, on za Srbe ima u više istorijskih navrata veoma važno značenje: na Vidovdan 1914. godine, u Sarajevu revolucionar Gavrilo Princip izvršio je atentat na Franca Ferdinanda, prestolonaslednika Austrougarske., što je vlastima u Beču, verovatno i zbog pritiska iz Berlina, tragedija u Sarajevu poslužila je kao izgovor za ultimatum i potom napad na Srbiju, čime je započet Prvi svetski rat. Zatim još jedan važan Vidovdana u Srba- Versajski mirovni sporazum, između zemalja pobednica Antante i Nemačke, vinovnice Prvog svetskog rata, potpisan je upravo na Vidovdan 1919. godine.

Dve godine potom, 1921, Ustavotvorna Skupština Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca izglasala je na Vidovdan prvi Ustav zajedničke drzave otuda nazivan Vidovdanski.

Ranije, u 19. veku, sporazum između Srbije i Austrougarske, poznat kao Tajna konvencija, potpisan je na Vidovdan 1881. godine.

U novijoj istoriji na najvišem državnom nivou u Srbiji Vidovdana je obeležen 1889-te u Kruševcu, odakle je knez Lazar krenuo u Boj na Kosovo 1389-te, a povodom pet vekova od bitke, održana je velika manifestacija. Tada je izgrađen i reprezentativan spomenik na centralnog gradskom trgu Spomenik kosovskim junacima. Svake godine 28. juna na Vidovdan, prisećamo se Svetog kneza Lazara, kosovskih mučenika, kao i svih drugih koji su se žrtvovali za veru i otadžbinu pre svega polaganjem venaca na spoenik kosovskim žrtvama, a potom litijom kroz grad kada se Bdenjem u crkvi Lazarici počinje obeležavanje velikog verskog i nacionalnog srpskog praznika Vidovdana. Svetu arhijerejsku liturgiju sliuže najviši crkveni velikodostojnici, a nakon Liturgije od dvorske crkve Kneza Lazara - Lazarice do spomenika Koosovskim junacima organozuje se Litija. Predstavnici vojske Srbije nose kivot sa delom moštiju Svetoga Kneza Lazara, njegove kćeri Jelene Balšić, svetog mučenika Vida i svetih mučenika Surdulučkih. Pored državnih i gradskih delegacija u Litiji učestvuju sugrađani, litiju prati pojanje crkvenog hora.

SVEČANA SEDNICA GRADA KRUŠEVCA: BRATIJA MANASTIRA HILANDAR DOBITNIK VIDOVDANSKE NAGRADE

POSTAVLJENA JOŠ JEDNA BISTA NA TRGU GLUMACA I OTVOREN PROZOR SEĆANJA NA GLUMICU RADMILU ŽIVKOVIĆ

MINISTAR NAUKE OBIŠAO RADOVE NA IZGRADNJI REGIONALNOG INDUSTRIJSKO-TEHNOLOŠKOG PARKA

ĆIĆEVAC SVEČANO OBELEŽIO DAN OPŠTINE - IZGRADNJA, VERA I JEDINSTVO U PRVOM PLANU

VIDOVDANSKA LITIJA I POMEN

POLAGANJE VENACA I KOD SPOMENIKA NA FONTANI

POLAGANJEM CVEĆA NA SLOBODIŠTU U KRUŠEVCU OTPOČELO OBELEŽAVANJE VIDOVDANA

KRUŠEVAC DOSTOJANSTVENO OBELEŽAVA VIDOVDAN: DRŽAVNA CEREMONIJA I GOVOR PREMIJERA NA TRGU KOSOVSKIH JUNAKA

PRIREĐEN PRIJEM ZA DELEGACIJE GRADOVA POBRATIMA

MOTIV KOSOVKE DEVOJKE U SLIKARSTVU, PREDANJU I ISTORIJSKIM ČINJENICAMA